Biegły sądowy może być rzeczoznawcą majątkowym - rzeczoznawca majątkowy musi być biegłym sądowym.

29 październik 2010 Napisane przez Witold Solski Dział: Warsztat wyceny

" ... materiał dedykowany celom 1 Kongresu Nauk Sądowych"

Warszawa, 29 października 2010 roku

Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy biegli sądowi,

Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych skupia czynnych zawodowo praktyków szacowania wartości nieruchomości i praw z nimi związanych. Jednoczy nas przekonanie o konieczności ustawicznego dążenia do doskonalenia narzędzi i metodyki wycen.

Opierając się na konkretnych przykładach spotkanych na rynku poszukiwania wartości nieruchomości, wprowadzamy znane na świecie metody i nowoczesne techniki, odpowiednio modyfikując je do warunków naszego systemu prawnego.

W oparciu o nasze opinie zawierane są umowy gospodarcze. Podmioty państwowe, samorządowe i prywatne dysponują i wprowadzają do obrotu, w oparciu o wyceny rzeczoznawców majątkowych, majątek o wielomiliardowej wartości.

Sądy Cywilne, Sądy Karne, Prokuratury korzystają z opinii biegłych powoływanych spośród rzeczoznawców majątkowych. Jednocześnie biegli rzeczoznawcy majątkowi pełnią fundamentalną funkcję zapewniania bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w warunkach gospodarki rynkowej.

Spoglądać w przeszłość i wskazywać palcem niedociągnięcia oraz okazywać dezaprobatę i lekceważący stosunek do zastanej rzeczywistości potrafi Każdy. Członkowie PTRM starają się wznieść ponad to. Wiele naszych wspólnych problemów wynika z zaniechań przeszłości. Zdając sobie z tego sprawę pragniemy zaproponować nowe lepsze rozwiązania, bardziej przystające do współczesnej, liberalno ? demokratycznej rzeczywistości.
Błędy przeszłości i rysy na codzienności wyraźnie widzimy oraz starannie analizujemy aby uczyć się z historii i na zbadanych fundamentach móc zaprojektować nowe lepsze konstrukcje wzniesione w przyjaznej przestrzeni.

Większość regulacji pracy i wynagradzania biegłych sądowych powstało w jakże odmiennej epoce społecznej, politycznej i gospodarczej. Cieszymy się wolnością i swobodą gospodarczą. Wolny rynek prawidłowo kształtowany jest dzięki wielu koncyliacyjnym umowom społecznym.
Także i nasze Towarzystwo dostrzega ciężar zapisów, ustawowych i rozporządzeń oraz orzeczeń jurydykatury z minionej epoki, konstytuujących przestrzeń statusu biegłego.
Przypomnijmy dla porządku, że podstawowe akty prawne to:
Dekret o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym z dnia 26 października 1950 r. (Dz.U. Nr 49, poz. 445).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym z dnia 18 grudnia 1975 r. (Dz.U. Nr 46, poz. 254).

W marcu 2009 roku Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych zwróciło się z pismem do Ministra Sprawiedliwości Pana Andrzeja Czumy "w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych" (link do pisma poniżej artykułu). Złożyliśmy szereg uwag legislacyjnych i propozycji doprecyzowania intencji ustawodawcy poprzez zmiany redakcji wspomnianego rozporządzenia.

Chcemy zwrócić uwagę, że zawód rzeczoznawcy majątkowego podlega pełnej regulacji prawnej; sięgającej do źródeł zasad wyceny i sporządzania operatu szacunkowego. Stanowimy wolny zawód z wyłączeniem ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym i bez obowiązku przynależności do samorządu zawodowego. Wolny, odpowiedzialny i samorządny.
Doniosłość wolności do której przywykliśmy podkreślamy w kontekście swobody działalności gospodarczej ograniczonej dla naszej grupy zawodowej zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 115, poz. 741) tekst jednolity z dnia 19 maja 2010 r. (Dz.U. Nr 102, poz. 651) art. 174 ust 5 ?rzeczoznawca majątkowy nie może odmówić pełnienia funkcji biegłego sądowego?.

Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych z radością przyjęło inicjatywę zwołania 1 Kongresu Nauk Sądowych. Mamy nadzieję na uzyskanie możliwości wyjaśnienia specyfiki misji biegłych Sądowych, będących jednocześnie rzeczoznawcami majątkowymi; podjęliśmy uchwałę o przyjęciu obowiązków instytucji uczestniczącej. Wyrażamy gotowość wzięcia czynnego udziału w obradach i przyczynienia się do wypracowania konstruktywnych i pragmatycznych rozwiązań.

Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych opowiada się za rejestracją Federacji Stowarzyszeń skupiających biegłych Sądowych różnych specjalności. Zdaniem PTRM statut powinien gwarantować zarówno głos organizacjom zrzeszającym dużą ilość członków jak i organizacjom mniej licznym lecz odgrywającym istotną rolę w kształtowaniu treści komunikatów przedkładanych w rozmowach z odbiorcami opinii sądowych.
Wskazujemy na zasadność wsparcia się w negocjacjach i pracach redakcyjnych związanych z pisaniem treści statutu podlegającego rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym na Ustawie o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa z dnia 7 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 169, poz. 1414).
Proponujemy aby planowany Związek Stowarzyszeń biegłych sądowych uchwalił stosowne zapisy we własnym statucie, korespondujące z opcją zgłoszenia się w przyszłości do rejestru podmiotów zawodowo, lecz nie zarobkowo, wykonujących działalność lobbingową.
Postulujemy wprowadzenie specjalizacji sędziów w zakresie orzekania w sprawach dotyczących wartości praw związanych z nieruchomościami. Proponujemy oparcie się na wzorach sądów ziemskich funkcjonujących w krajach anglosaskich. Obecnie ustawodawca wprowadza do obrotu specustawy regulujące obok dotychczasowych przepisów także sprawy własności. Członkowie PTRM odnoszą wrażenie, że podstawowym powodem szerokiego korzystania z przepisów specjalnych bądź przejściowych jest problem skomplikowania i długotrwałości postępowań w aktualnym stanie prawnym.
Środowisko rzeczoznawców majątkowych gotowe jest współpracować przy procesach legislacyjnych; wskazując konsekwencje braku dogłębnej aktualizacji Kodeksu Cywilnego, Ustawy o Gospodarce Nieruchomościami i regulacji szczególnych traktujących o prawie własności.

Proponujemy aby z patronatem Ministra Sprawiedliwości zapoczątkować zbliżanie się środowisk sędziowskich i prokuratorskich z biegłymi wszystkich specjalności a w szczególności z biegłymi składającymi opinie w sprawach, których przedmiotem są nieruchomości bądź przedsiębiorstwa. Postulujemy rozważenie możliwości organizacji wspólnych konferencji, szkoleń oraz publikacji biuletynowych pod patronatem przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości.
Język używany w postępowaniach musi być zrozumiały dla każdej ze stron a przywoływanie didaskaliów i definicji desygnatów odrębnie w każdym opracowaniu jest przeciwskuteczne zasadom ekonomiki procesowej.

Z perspektywy środowiska biegłych wskazane byłoby aby środowisko prawnicze w formie wykładni kolportowanej w biuletynach dla uczestników postępowań, rozstrzygnęło kwestie sygnalnie poruszone dla interpretacji poniższych przepisów, i tak:

Artykuł 3 kpc [ zasada prawdy ]
Czy biegły jest adresatem tej normy? Czy celem opinii jest wykrycie prawdy obiektywnej (materialnej) wykraczającej poza aktywność stron i ich pełnomocników. Jak sparametryzować zasadę kontradyktoryjności i dyspozytywności procesu wobec biegłego sądowego?
Artykuł 6 kc [ ciężar dowodu ]
Czy biegły wywodzi skutki prawne z sentencji swojej opinii? Jak dalece odpowiedź na tezę sądową zdolna jest kreować horyzont dowodów przyjętych w postępowaniu.
Artykuł 213 kpc [ fakty znane ]
Czy informacje wprost dostępne w sieci internetowej, na witrynach takich jak ?wikipedia? są faktami notoryjnymi?
Artykuł 227 kpc [ przedmiot]
?przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie? Jaka dyspozycja wynika z treści powyższej normy dla biegłego?
Artykuł 232 kpc [ciężar dowodu ]
Czy, a jeżeli tak, to w jakich granicach biegły samodzielnie winien wyłuskiwać dowody częściowe, wyręczając strony w obowiązku stwierdzania faktów, z których wywodzą skutki prawne?
Artykuł 233 kpc [ swobodna ocena ]
Sąd jest najwyższym biegłym i powinien dokonywać wszechstronnej oceny opinii biegłego.
Artykuł 236 kpc [ postanowienie dowodowe ]
Wyczerpujące postanowienie dowodowe rozumiane jako prawidłowo sformułowana teza sądowego pytania do biegłego ma zasadnicze znaczenie dla przebiegu i efektywności prowadzonego postępowania. Być może wskazanym było by aby na takim etapie Sąd weryfikował czytelność i zrozumienie pytania przez biegłego oraz konsultował z nim równocześnie wysokość zaliczki wnoszonej na poczet wynagrodzenia za sporządzaną opinię.
Artykuł 243 kpc [ uprawdopodobnienie ]
Nie wszystkie dowody można przeprowadzić ?bez reszty?. Aktualny stan wiedzy bądź to uniemożliwia udzielenie stanowczej i jednoznacznej odpowiedzi bądź nawet wskazuje, że wyrokować należy jedynie w granicach rachunku prawdopodobieństwa. Czy dopuszczalnym i właściwym jest aby normę powyższą w skrajnych przypadkach dopuszczać do klasyfikacji opinii biegłych sądowych?
Artykuł 245 kpc [ prywatne]
Jaki jest statut sądów [zadań] i stwierdzeń biegłego sądowego powołanego w postępowaniu w zakresie stwierdzonych faktów wykraczających poza zadane odpowiedzi w tezie Sądu. Zgodnie z orzecznictwem ta część opinii nie ma już przymiotu opinii biegłego aczkolwiek nie jest już wyłącznie opinią prywatną. Kolokwialnie, czy biegły zmuszony jest korzystać z wykładni językowej czy celowościowej tezy sądowej? Szerzej wątpliwości stawiając, czy biegły pomaga wyciągnąć wnioski z akt sprawy w oparciu o swoją wiedzę specjalną czy też w oparciu o ponadprzeciętne przygotowanie usiłuje dociec prawdy materialnej i wskazać ją składowi orzekającemu.
Artykuł 278 kpc [ powołanie ]
W komentarzach do kpc ugruntował się pogląd, że w oparciu o wiadomości specjalne zadaniem biegłego jest ułatwienie Sądowi oceny zebranego materiału. Przekroczenie kompetencji przez biegłego poprzez twórcze rozwinięcie tezy nie mogą skutkować przyjęciem owych stwierdzeń za dowody. Jak wiemy Sąd nie jest związany opinią biegłego jednakże w orzeczeniu nie powinien z nią polemizować lecz poddać ją wnikliwej ocenie. Praktyka wskazuje, że kolejne opinie w sprawie nie zawsze szerzej i lepiej naświetlają problem. W triadzie trzech kolejnych sprzecznych opinii ta ostatnia nie zawsze staje się podstawą orzekania. Czy dla dobra wymiaru sprawiedliwości można rozważyć umocowanie Sądu do kompilacji treści opinii ostatecznej z wypowiedzi cząstkowych innych biegłych. Docelowo proszę o zainteresowanie się pomysłem aby biegli w sprawie obligatoryjnie zaznajamiani byli o wyrokach sądów w sprawach, w których sporządzali opinię. Prawdopodobnie powiązanie treści opinii prymarnej z orzeczeniem sądowym umożliwi gromadzenie wiedzy i doświadczeń pomocnych w wypełnianiu obowiązków biegłego w przyszłości.
Artykuł 285 kpc [ opinia ]
Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały także dla osób nie posiadających wiadomości specjalnych. Jak rozwiązać węzeł gordyjski konieczności precyzyjnej treści tezy sądowej, skomplikowanej materii przedmiotu opinii i przystępności języka komunikatu dla desygnatów istniejących jedynie w obrębie wiedzy specjalistycznej. Jak zatem w prostym języku pytania zawrzeć przyzwolenie do użycia wiadomości specjalnych zakotwiczonych w wysublimowanych sferach a wyartykułowanych ponownie w języku potocznym.
Artykuł 286 kpc [ opinia dodatkowa ]
Upraszczając wydaje się, że dobrym obyczajem winno być obligowanie stron do pisemnego zadawania pytań biegłemu przed terminem słuchania. Forma pisemna opinii biegłego, wątpliwości i pytań stron oraz opinii dodatkowej znacznie może poprawić zrozumienie merytorycznych treści dowodu z opinii a z pewnością ograniczy przewlekanie postępowań z przywołaniem się na prawo do uzupełnienia opinii.
Artykuł 288 kpc [ wynagrodzenie ]
Oczywiście aby nie doprowadzić do paraliżu polskiego systemu sądowego należy przemyśleć i zbudować odmienne zasady zapłaty za czynności biegłych sądowych. Odsyłanie biegłych, osób fizycznych, do Ministra Sprawiedliwości aby złagodził decyzję Ministra Finansów z pewnością jak w przypadku podatku VAT dalej nie może mieć miejsca. Wynagrodzenie za pracę jest ważne. Sądy bez poszczególnych biegłych nadal będą męłły żarna sprawiedliwości. Poszczególni biegli swoje wiadomości specjalne będą mogli oferować na szerokim rynku usług intelektualnych. Jednakże płacenie biegłym w oparciu o dekret uchwalony w czasach Gomułki wydaje się anachronizmem. Kredytowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez nieprzyznawanie biegłym zaliczki na koszty sporządzenia opinii, w tym także dojazdu na wizje lokalne oraz opłaty parkingowe za czas słuchania generują odpływ doświadczonych biegłych z list.

Biegli rzeczoznawcy majątkowi często podnoszą, że wraz z wezwaniem na rozprawę w celu słuchania uzupełniającego pomocnym byłoby otrzymywanie pisemnie złożonych przez pełnomocników stron podstawowych pytań. Zwyczaj taki skracał by czas postępowania i znacznie ukrócił polemiki z biegłymi prowadzone w celu przewlekania sprawy.

Większość biegłych z zadowoleniem przyjmie zmianę procedury polegającą na wprowadzeniu zasady przesyłania informacji o orzeczeniu końcowym w odniesieniu do opinii przez nich w sprawach składanych. Powiązanie oceny opinii wraz z zakresem przyjęcia jej przez sąd jako dowodu, szczególnie przy sprawach nietypowych, pozwoli budować warsztat poprawiający jakość pracy wymiaru sprawiedliwości.

Towarzystwo nasze opowiada się za wprowadzeniem stosownego dokumentu "powołania", który opisywałby umocowanie do szerszego niż osoba postronna dostępu do źródeł wykraczających poza dowody z akt.

Podkreślić jednocześnie należy ryzyko ujawnienia się ujemnych konsekwencji pełnej dostępności danych osobowych biegłych w aktach postępowań, w których sporządzić mają oni opinię. Często z uwagi na zakres opinii, jej rozbudowanie w załączniki, czy prozaicznie wiek i stan zdrowia biegłego zasadnym wydaje się każdorazowo rozważenie wyrażenia zgody na słuchanie biegłego w pozycji siedzącej ze swobodnym dostępem do materiału źródłowego.

Proszę zwrócić uwagę, że kształtuje się zawód biegłego sądowego rozumiany jako osoba, która jako podstawowe źródło utrzymania ma sporządzanie opinii na potrzeby sądów i prokuratur.

Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych zwróciło się do rzeczoznawców majątkowych z prośbą o przekazywanie uwag i wniosków przez witrynę WWW.ptrm.pl .

Z poczucia obowiązku i troski na naszą wspólną przyszłość gotowi jesteśmy dołożyć wszelkich starań aby poziom biegłych Sądowych był jeszcze wyższy.

Towarzystwo PTRM czynnie, na zasadzie wolontariatu, gotowe jest współpracować z wszystkimi organizacjami zrzeszającymi biegłych innych specjalności oraz oczywiście z Panem Ministrem Sprawiedliwości i Prezesami Sądów Okręgowych oraz Prokuratorami.

Ekspert jest Osobą, która bezstronnie dzieli się współcześnie uznaną wiedzą i niechaj tak pozostanie.

Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych

Witold Solski

Prosimy o pobranie tekstu w formacie pdf (link poniżej)

Wyświetlony 9629 razy

Pobierz załącznik:

Prezentacja na 1 Kongres Nauk Sądowych
(2220 Pobrań)
Pismo_PTRM_do_Min_Sprawiedliwosci.doc
(2461 Pobrań)

Więcej w tej kategorii:

Wyświetl artykuły wg etykiet

adiacenckie bezumowne bezumowne korzystanie biegły sądowy dochodowa drogi grunty inwestycje liniowe KOZ mienie zabużańskie mieszkania nakłady opiniowanie PFSRM planowanie przestrzenne prawo przesył PTRM raporty rolne rynek sklep standardy Stanowisko PTRM statystyka Sympozjum Poznań służebności służebność przesyłu użytkowanie wieczyste warsztat